Ein hamingjusamasta þjóð í heimi – en undir mikilli streitu og álagi. Hvernig má það vera?

Nýjasta World Happiness Report 2025 staðfestir enn og aftur að Ísland er meðal hamingjusömustu þjóða heims. Við erum í efstu sætum ásamt Finnlandi og Danmörku, sem er jákvætt og dregur fram marga styrkleika samfélagsins okkar. Þrátt fyrir það vitum við að streita er stórt vandamál á Íslandi og margir upplifa mikið álag í daglegu lífi. Hvernig er hægt að vera bæði hamingjusamur og undir mikilli streitu á sama tíma? Og hvað getum við gert til að skapa betra jafnvægi?

Hvernig er hamingja mæld?

World Happiness Report metur hamingju þjóðanna út frá þáttum eins og lífsgæðum, stuðningsneti, frelsi, lífslíkum og efnahagslegu öryggi. Ísland kemur vel út í flestum þessum þáttum – við höfum gott velferðarkerfi, öflugt félagslegt net og mikil lífsgæði. En þessir þættir segja ekki alla söguna þegar kemur að líðan einstaklinga í samfélaginu.

Hamingja og streita eru ekki andstæður

Oft er talið að hamingja og streita útiloki hvort annað, en raunveruleikinn er flóknari. Streita er eðlilegt lífeðlisfræðilegt viðbragð við áskorunum lífsins og getur jafnvel verið jákvæð þegar hún hvetur okkur áfram. En þegar streita verður langvarandi og óstjórnleg, getur hún leitt til mikillar vanlíðunar og jafnvel kulnunar, kvíða og annarra heilsufarslegra vandamála.

Þrátt fyrir háan hamingjustuðul benda rannsóknir til þess að streita sé vaxandi vandamál í íslensku samfélagi. Við vinnum mikið, höfum hátt tempó í daglegu lífi og stöndum oft frammi fyrir miklum kröfum – bæði í vinnu og einkalífi. Einnig er mikið rætt um áhrif samfélagsmiðla og sífelldan samanburð sem getur aukið streitustigið hjá mörgum.

Af hverju er streita svona algeng á Íslandi?

Það eru nokkrar ástæður sem gætu útskýrt hvers vegna streita er svo algeng hér á landi og eru þær meðal annars:

• Mikið vinnuálag – Ísland er eitt þeirra landa þar sem fólk vinnur lengstan vinnudag í Evrópu. Margir finna fyrir sífelldri pressu að skila af sér meiru á skemmri tíma.

• Hraður lífsstíll – Samfélagið okkar einkennist af mikilli virkni og hraða, sem getur leitt til þess að fólk á erfitt með að slaka á og endurhlaða batteríin.

• Mikilvægi þess að standa sig – Það er sterk menning á Íslandi um að „taka þátt í öllu“ og ná árangri, bæði í vinnu og einkalífi, sem getur aukið streitutilfinningu.

• Óstöðugt veðurfar – Veðrið getur haft áhrif á andlega líðan og orkustig, sérstaklega yfir dimmustu mánuðina eða þegar um miklar umhleypingar er að ræða.

  
  

Hvernig getum við dregið úr streitu?

Ef við ætlum að viðhalda hamingjunni sem World Happiness Report mælir, án þess að fórna andlegri heilsu okkar, þurfum við að vera meðvituð um hvernig við bregðumst við streitu. Hér eru nokkrar leiðir sem geta hjálpað:

• Streitustjórnun – Læra að þekkja eigin streitueinkenni og nýta aðferðir eins og skipulagningu, núvitund, slökun og öndunartækni til að vinna úr streitu og auka streituþol.

• Hæfileg mörk – Að kunna að segja nei og setja skýr mörk í vinnu og einkalífi til að forðast óþarfa streituálag.

• Góður svefn og hreyfing – Bæta svefnvenjur og hreyfa sig reglulega, sem hefur jákvæð áhrif á bæði streitu og almenna líðan.

• Opinská umræða um streitu – Tala opinskátt um streitu og finna stuðning hjá fjölskyldu, vinum eða fagaðilum þegar við þurfum á því að halda.

Það er alls ekki mótsögn að Ísland sé bæði hamingjusamt og streituvaldandi samfélag. Hamingjurannsóknir eins og World Happiness Report mæla ákveðna þætti lífsins en útiloka ekki að við stöndum frammi fyrir áskorunum og streitu. Með því að taka skref í átt að betri streitustjórnun og jafnvægi í lífinu getum við hins vegar unnið að því að viðhalda hamingjunni án þess að fórna andlegri heilsu okkar.

Ef þú upplifir streitu og vilt finna leiðir til að ná betra jafnvægi, þá er hægt að leita til streituráðgjafa eða sækja sér fræðslu og aðferðir til að draga úr álagi. Lífið snýst ekki bara um að lifa lengi – heldur um að lifa vel.

Bára Einarsdóttir,

Streituráðgjafi

Viljir þú leita þér nánari upplýsinga eða fá aðstoð vegna streitu skoðaðu streita.is eða hafðu samband á streita@streita.is. Ég býð einnig frítt og skuldbindingarlaust 15 mín símtal ef þú vilt ræða streitu þína og möguleika til úrlausnar.